Emanujący energią i nasączony kolorem pochód Lajkonika koresponduje wymownie z budzącą wyobraźnię odwagą zwierzynieckich włóczków, którzy w obronie miasta i jego mieszkańców bez namysłu podjęli walkę z potężnym najeźdźcą. I choć bardzo prawdopodobne jest, że legendarna bitwa włóczków z Tatarami to wątpliwie historyczny fakt, to jednak uniwersalny przekaz o obywatelskiej odpowiedzialności pospolitego człowieka broni się tu bez konieczności przeprowadzenia dodatkowych dowodów. Lajkonik to opowieść, obrzęd, legenda, widowisko, atrakcja turystyczna, ale przede wszystkim mit – jeden z tych, które konstytuują miasto.

Początki tego obrzędu i mitu należą do przeszłości. Jak odległej? Czy mamy tu ślady świętych koni Świętowita z czasów religii pogańskich? Czy pół człowiek, pół koń jest tylko symbolem Krakowa?
Warto sięgnąć po niniejszą książkę, która odpowiada na te oraz wiele, wiele innych pytań.

Spis treści:

• Przedmowa | Michał Niezabitowski

• O wystawie | Andrzej Szoka

• W zaprzęgu bogów, świątyni i tańcu. Sakralne znaczenie konia | Andrzej Szoka

• Tajemnica pochodzenia Lajkonika. Konik Zwierzyniecki w oczach badaczy | Andrzej Szoka

• Lajkonik – Konik Zwierzyniecki – dzieje niematerialnego eksponatu muzealnego | Andrzej Szoka

• Strój Konika Zwierzynieckiego i jego orszaku na podstawie tekstów źródłowych i historycznej ikonografii | Elżbieta Lang

• „Hulaj, hulaj koniku po zielonym gaiku…”. „Koniki”, „Kobyłki” i „Konie” w polskich obrzędach ludowych | Małgorzata Oleszkiewicz

• Koń w zimowych obrzędach górali żywieckich | Barbara Rosiek

• Kuda Lumping – Wierzgający Koń z Jawy | Monika Proba

• Els cavallets – katalońskie koniki | Joanna Jankoś, Núria Soler Cunill

• Koniki w obrzędowości dorocznej w rumuńskiej tradycji ludowej | Ewa Kocój

• Pojkkal kudirej attam – tamilski Lajkonik | Maria Jawłowska

• Obchody święta 1 maja w Padstow | John Buckingham, Andrzej Szoka

• Konik zwierzyniecki jako obrzęd lokalny i uniwersalny. Społeczna pamięć, ludowe wierzenia i miejskie obrzędy | Magdalena Kwiecińska

• Bibliografia

• Katalog i spis eksponatów prezentowanych na wystawie